ရခုိင္စာလုံးတခ်ဳိ႔ ရီးေကအမွန္၊ဖတ္ေကအသံ
မွားျခင္း
က
က - အကပညာ၊မင္းနန့္ငါက။
ကာ - အကာ၊မဟုတ္ကာ၊လာနီေရကာ။
ကား - ေပါင္းကားထား၊ညဇာဖက္တေယာက္တည္းမလားေက့ကား။
ကု -ဆီးကုမရ၊ဆကုမရ၊
ကူ -ဗေမတိအကူအညီမလုိေ၀၊ေအအေခ်အိမ္ကူယာကူရနီဗ်ာယ္အဂု။
ေက -မဟုတ္ေကကာယေက၊ အားေကပါလတ္။
ကဲ့
- မလုပ္ကဲ့ဖိ၊မသတ္ပါကဲ့။
ကြယ္ - ရွိကကြယ္မနီကဲ့၊ ကိုးကြယ္ေရဘာသာ။
ေကာ -ေကာလဟာလရာေ၀၊ လေကာသန္နီစြာေအသူ ငါမယံု။
ေကာ့ -ေဒကား(ဂါရီ=ျမဳိ့သားအေခၚ)ကဖင္ေခ်ေကာ့နီေရေထာ၊မေကာ့တေကာ့ေခ်။
ေကာ္ -ေကာ္ကပ္လုိက္တစိတ္(တံဆိပ္=ဗေမအေခၚ)၊ထမင္းစိ(ထမစိ=လီသံ)တေကာ္ခ်ေကာ္လုိက္ခ်။
ကံ -ေဒသူကံေကာင္းေရ၊သီကံမပါသိလုိ႔ရာေဒ။
ကုိ -အကုိသယ္(သည္)ကုိမၾကဳိက္။မင္းကုိအားမရေ၀းငါ။
ကတ္ - လုပ္ကတ္ဖိ၊ အရာလဲ့ေၿပာနီကတ္ေထာ။
ေကာက္ - ဖဲသာေကာက္ဖုိ႔လားေရ၊ေကာင္းေကာက္စြာေလ့မဟုတ္ေ၀၊မေကာက္တေကာက္ရာ။
ကင္ -ငါးကင္ျပီးဗ်ာယ္လာ၊ကင္ျပီးေကဘာဘာအတြက္ငါးကင္တေကာင္ယူခ။
ေကာင္ -ေဒအေကာင္ပုိၾကီးပုိင္တြိေရ၊တေကာင္၀ယ္ဖုိ႔စြာကုိယင္းေလာက္(ေယေလာက္…)ရြီး(၀ီး)လီဖိ။
ေကာင္း -
စားလို့ေကာင္းေရေထာ၊ ေကာာင္းေကာင္းေကာင္းေရကာ။
ကုိင္ -ဆဆီ(…..)ကုိင္ေရဆုိကာ၊ငပိတကုိင္(ဂုိင္=×)ေလွာင္ထားေရလတ္။
ကုိင္း -၀ါၾကီးခါးကုိင္းနီဗ်ာယ္အရာေလ့ခါးကကုိင္း(ကုိင္းကုိင္း)နန္႔လုိ႔ေျပာေကမၾကဳိက္ေထာ။
ကန္ -ေဒကန္တကန္ေဒေ၀ကလား(ကုလားလုိ႔တခန္းတနားမေခၚခ်င္လုိ႔ပါ)တိအဆိပ္ခပ္(ထည့္)ပခလုိ႔…။
ကန္႔ -ကန္႔လီကန္႔လန္႔မထားေက့၊ကုိယ့္အကန္႔နန္႔ကုိယ္တကန္႔စီထား။
ကန္း -မ်က္ကန္းလားမင္း၊လကန္းသား။
ကိန္း -ေဗဒင္ကိန္းခန္းအရဆုိေကေလာင္ေဘာ္ေပါက္ကိန္းျမင္ေရေဒ။
ကုန္ - ကုန္ခဗ်ာယ္၊ဇကုန္ၿပီးလီ။
ကုန္း -ခါးကုန္း၊ဇာရွာေလတကုန္းကုန္းနန္႔။
ကပ္ -ေကာင္းမကပ္ေက့၊မကပ္တကပ္ေခ်ထုိင္စြာရာေ၀။
ကုပ္ -ကုပ္လုိ႔ေခ်ပ်င္မနီေက့၊တကုပ္ကုပ္နန့္ေၾကာင္ေခ်ပုိင္လုိ႔ေျပာကတ္ဖုိ႔သိ။
ကမ္ -မကမ္(ကန္=ကမ္)ပါေရ၊မကမ္တကမ္ေတာ့မေထ့(ထည့္)ေက့။
ကုံး -ပန္းကုံးနီစြာ၊ဟုတ္လာငါ့ကုိတကုံးပီးပလာ(ဗလင္=ျမဳိ႔သံ)။
က်ား -သနပ္ခါးက်ားက်ားနန္႔။
က်ိ -က်ိက်ိတက္လုိ႔ေထာ။
က်ီ -က်ီေအာင္လုပ္၊မက်ီတက်ီနန္႔မထားခေက့။
ေက်ာ္ -ငါ့ေဂါင္းထက္ကမေက်ာ္ေက့၊ရပ္ေက်ာ္ရြာေက်ာ္ေတာင္ေက်ာ္။
က်ဳိ႔ -ေဒေကာင္ေခ်ရုိရုိက်ဳိ႔က်ဳိ႔ေခ်ေထာ။
က်က္ -ခရမ္းသီးကုိမက်က္တက်က္ခ်က္ေကမေကာင္း။
က်စ္ -လက္သီးက်စ္က်စ္ပါေအာင္ဆုပ္ထားေရေထာ။
က်ဥ္း -ေဒလမ္းကက်ဥ္းက်ဥ္းေခ်ရာ။
က်ိတ္ -အိမ္ေခ်တလုံးက်ိတ္က်ိတ္ေခ်နန္႔နီဖုိ႔ေကာင္းေရေထာ။
က်မ္း -မက်မ္းတက်မ္းလုိ႔မေျပာေက့ေဖာက္ဆတ္ခ်င့္(ဟင့္)။
ၾကဳံ႔ -ၾကဳံ့လုိ႔၀င္ေ၀၊မၾကဳံ့တၾကဳံ့လုပ္လုိ႔ဇာပုိင္ကန္ဖုိ႔လဲ။
က်ယ္ -တရားထုိင္နီသည္။စကားက်ယ္က်ယ္မေျပာရ။
ၾက -(အားလုံးကုိဗ်ာယ္ေၾကာင္းၾကားလီဖိ)ငါ့ကုိမေၾကာင့္ၾကေက့။
ၾကား -ၾကားေအာင္ေျပာေ၀း၊မၾကားၾကားပ်င္မနီေက့။
ၾကီး - ေကာင္းပင္ၾကီးေရကာ၊အၾကီးမသန္။
ၾကဳိး -ညကမုိးၾကဳိးေရ၊မုိးၾကဳိးေလ့ပစ္ေတ။
ေကြ႔ -ေဒလမ္းအတုိင္းေကြ႔ေကြ႔ေခ်လုိက္လီေရာက္လိမယ္။
စ
စ - လုပ္စရာ၊ေၿပာစရာမဟိ၊စားစရာမနားေယ။
စိ ျခီစိထုိင္၊ခ်ေရ(သွ်ေရ)စိ။
စာ - စာအျပည့္မရီးေက့၊တေၾကာင္းစာေလာက္ခ်န္ထားေ၀။
စား - ထမင္းစား၊စဥ္းစား၊ေဒေကာင္ဘ၀ေကာင္းစားလားဗ်ာယ္။
စီး
-လွီစီးခ်င္ေရ၊ေလာင္းတစီး။
စု -ဖဲသာစု၊အ၀တ္ဆုိေကအ၀တ္တစုစုထား။
စူ -ခ်က္စူစူနန္႔ျဖစ္လုိ႔ခ်က္စူလုိ႔ေခၚေရမနန္းေယ။
ေစာ
-ေစာသိမ့္ေရ၊ေစာေစာစီးစီး။(အသံထြက္- စေဇာစစီး)
စင္ -စင္ေကစင္ေအာင္ဆီး၊မစင္တစင္ေတာ့မလုပ္ပစ္ခေက့။
ေစာင္း
-ခါးအေစာင္းနန့္၊ေအဘုတ္ကဘဲေစာင္းေထာ၊မ်က္စိေစာင္း၊မ်က္စိလေစာင္းရာေ၀။
စန့္ -လားဗ်ာယ္ေ၀။စန့္စန့္သီဗ်ာယ္။
စပ္ -ငရုတ္သီးစပ္စပ္ေခ်နန္႔ေကာင္းေရေ၀း။
စမ္ -ၾကည့္မယ္စမ္ခ်။(ၾကည့္မယ္ဇမ္ခ်လား)
တ
တ -ဖ်ားမွအမိကုိတေရ၊မရနုိင္စြာကုိတမ္းတမနီေက့။
တာ -ေအတာကုိမေက်ာ္ေက့၊မင္းတာလားလီဟန္ေ၀။
တူ -တူတူစားကတ္ဖုိ႔။
ေတာ - ၿမက္ေတာ၊ကၽြန္းေတာ၊နပ်ိဳးေတာ။
ေတာ္ - ေကာင္းေတာ္ေရကာ၊ေအသူေခ်ေလ့လေတာ္ေခ်ေထာ၊ေအာင္လံေတာ္။
တံ -ေဒသရက္ပင္မွာသရက္တံတတံရာဟိေရ။
တုိ -တုိေကတုိေရရွည္ေကရွည္ေရအရာမတုိတတုိလုိ႔မလုပ္ေက့။
တုိး -ယင္းသူငါ့နားကုိကပ္ပနာတုိးတုိးေခ်ေျပာစြာဇာေလသိလာ။
တတ္ -အရာမတတ္တတတ္နန္႔ကုိယ့္ကုိကုိယ္ဆရာထင္နီသိေရ။
ေတာက္ -မီးေတာက္နီေရမီးဖုိ(မဖုိ)ကမီးေတာက္ေခ်ကုိၾကည့္လုိ႔အားမရ။
ေတာင္ - ေတာေတာင္၊ေက်ာက္ေတာ္ေတာင္၊ယင္းခ်င့္ေတာင္နားမလည္။
ေတာင္း - ေတာင္းဆိုး၊ေမ်ာက္ေတာင္း၊ႏြားေတာင္း။
တိုင္
- ေက်ာက္တိုင္၊ေက်ာင္းတိုင္။
တုိင္း - ျခီရာတုိင္းစြာၾကည့္၊လူၾကည့္ေကတုိင္းတုိင္းေခ်နန္႔။
တုတ္ -ရီတတုတ္ေသာက္မယ္ခ်။တုတ္ေခ်ေထာက္လုိ႔လာစြာ၀ါၾကီးတလုံးကမီးေရ။
တန္း -အတန္း၊ငါးတန္း။
တိန္း -တိန္းနီေ၀း၊ထုိသူရုိ့တိန္းတိန္း(တတိန္း)ေခ်ဇာလုပ္နီကတ္ေလမသိ။
တုန္ -တုန္တုန္နန္႔ၾကည့္ခ်။
တုန္း -လားနီတုန္းယင္၊ယင္းသူဘြင္းခနိန္းေပၚနီစြာ။
ပ
ပ -လပပနီစြာၾကည့္စမ္ခ်ေ၀။
ပါ -မင္းပါပါေ၀။
ဟုတ္ပါေရ၊ရွိခိုးပါေရ။
ပါး -မဲက်ီသနပ္ခါးပါးပါးေခ်ႏွိမ္းလုိ႔ဇာေလာက္လွေလၾကည့္ခ်စမ္။ အပါးေခ်၊ငါ့ပါးကို။
ပု -အရပ္ပုပုေခ်မဟုတ္ယင္းသူ။
ပူ - စိတ္ပူေရ၊ပူပူဆာဆာ၊ရီပူ၊ထမင္းရည္ပူ။(အသံထြက္-
ပဘူဆဆာ)
ေပ -က်ဳတ္တိေပနီစြာၾကည့္၊ေဒကေလေကာင္းေပေပေယြေယြကား။
ေပါ -ေပါလုိက္လုိက္ေတ။လေပါ။
ေပါ့ -ေပါ့ေပါ့ေခ်ကုိရီြးစြာၾကည့္။
ေပၚ -မေပၚတေပၚေ၀ေဒသူ၀တ္ထားစြာက။
ေပါက္ -အေပါက္ေဖာက္ဖုိ့ခုိင္းစြာကဇစိေခ်ေလာက္ရာခုိင္းစြာ၊ေဖာက္ပစ္စြာကအေပါက္ၾကီးတေပါက္။
ေပါင္း - ဖဲသာေပါင္းထား၊အေပါင္းေပါင္း၊ေကာက္ညွင္းေပါင္း။
ပုိင္း -တပိုင္းရာပုိင္းဆုိေက။
ပုံး -ရီတပုံးခ်ခပ္လုိက္ခ်။ယင္းပုံးနန့္။
ပင္ - အပင္၊ နပ်ိဳးပင္၊ဇာပိုင္ပင္ေၿပာေၿပာ။
ပြင့္ - ပန္းပြင့္နီေရ၊ပန္းပြင့္၊သွ်ေရပြင့္။
ၿပီး - လုပ္ၿပီးဗ်ာယ္လာ၊ၿပီးမနီကဲ့၊စားၿပီးဗ်ာယ္။
ပံု - ပံုတူ၊ဆန္တိပံုထားေထာ၊တေယာက္တပံုစီရာဖို့
ဟင္းတပံု ငါးတပံု။
အဂုပိုင္စာလံုးေပါင္းေၿပာင္းနီေရ
စြာမွာ (၂)မ်ိဳးတြိရပါသည္။ (၁)အကၡမေၿပာင္းဘဲနန့္ သတ္ပံုေၿပာင္းေရအသံထြက္၊(၂)အကၡရာေၿပာင္းေရ
အသံထြက္ ၿဖစ္ပါေရ။ ၁.( -ီ) သံ ကို ( -ိန္
) သံေၿပာင္းစြာၿဖစ္ပါေရ။ (င၊ည၊န၊မ) ေနာက္တန္းစာလံုးတိမွာ
ညီ- လက္ရြီးေခ်တိညီနီေရေထာ။
(ညိန္) လုိ့လည္း အသံထြက္ပါ။ - နီ- (နိန္) သံထြက္နီေရစာလံုးတိဟိပါေရ။ -လားနီလာနီ (နိန္)သံထြက္နီပါေရ။
မီး- အမီးအေၿဖ၊ (မိန္း) သံထြက္နီပါေရ။
၂. (က၊စ၊တ၊ပ) ရိွတန္းစာလံုးမ်ားသည္ တတိယအဆင့္ စာလံုးနန့္
စတုတၱအဆင့္ စာလံုးမ်ား၏
လီသံကိုလိုက္ပါေၿပာင္းလဲနီသည္ကိုတြိရပါသည္။၀ိဘတ္တိမွာအမ်ားအားျဖင့္တြိရပါသည္။(ယင္းပိုင္ေၿပာင္းနီေသာစာလံုးမ်ားကို ဖတ္ရလြယ္ေအာင္ Bold တင္ထားပါသည္။)ယင္းေၾကာင့္နန့္ ရခိုင္မွာ ရီးေကအမွန္ ဖတ္ေကအသံ ကို မမွန္ဆိုေသာကို ၿငင္းပါသည္။
လီသံကိုလိုက္ပါေၿပာင္းလဲနီသည္ကိုတြိရပါသည္။၀ိဘတ္တိမွာအမ်ားအားျဖင့္တြိရပါသည္။(ယင္းပိုင္ေၿပာင္းနီေသာစာလံုးမ်ားကို ဖတ္ရလြယ္ေအာင္ Bold တင္ထားပါသည္။)ယင္းေၾကာင့္နန့္ ရခိုင္မွာ ရီးေကအမွန္ ဖတ္ေကအသံ ကို မမွန္ဆိုေသာကို ၿငင္းပါသည္။
အကိုသာလွဦးပါးက မွတ္ခ်က္တစ္ခုရလာပါေရ။
>
အခု ဥပမာတိေရ ရွိက ပါလာေရ သရ ႏွင့္ အသတ္ကို လိုက္ၿပီး အသံေျပာင္းတတ္ေတ။ဥပမာ။ ။ (ေစာင္း) မ်က္စိလေစာင္း။ မ်က္စိလေဇာင္း (အသံထြက္)ရွိက ပါလာေရ သရကို လိုက္ၿပီးေက (ေဇာင္း) လို႔ အသံေျပာင္းထြက္ေတ။သို႔ေသာ္ (ေစာင္းႀကိဳး) ကို (ေဇာင္းႀကိဳး) လို႔ အသံမထြက္။ ရွိက အသတ္လည္းမပါ။ သရလည္းမပါေရအတြက္ျဖစ္ေတ။ (Noun) တိမွာ အသံေျပာင္းစြာ မတြိရပါ။ သို႔ေသာ္ဖရား ကို ဇာျဖစ္ (ဘုရား) လို႔ ရြီးေရလဲဆိုေက အယင္ေခတ္ကလူတိက (ဘ) ကို (ဖ) သံထြက္ၿပီးေက (ဘ) ကို (ဖ) သံထြက္စြာကို တြိရေရ။
အခု ဥပမာတိေရ ရွိက ပါလာေရ သရ ႏွင့္ အသတ္ကို လိုက္ၿပီး အသံေျပာင္းတတ္ေတ။ဥပမာ။ ။ (ေစာင္း) မ်က္စိလေစာင္း။ မ်က္စိလေဇာင္း (အသံထြက္)ရွိက ပါလာေရ သရကို လိုက္ၿပီးေက (ေဇာင္း) လို႔ အသံေျပာင္းထြက္ေတ။သို႔ေသာ္ (ေစာင္းႀကိဳး) ကို (ေဇာင္းႀကိဳး) လို႔ အသံမထြက္။ ရွိက အသတ္လည္းမပါ။ သရလည္းမပါေရအတြက္ျဖစ္ေတ။ (Noun) တိမွာ အသံေျပာင္းစြာ မတြိရပါ။ သို႔ေသာ္ဖရား ကို ဇာျဖစ္ (ဘုရား) လို႔ ရြီးေရလဲဆိုေက အယင္ေခတ္ကလူတိက (ဘ) ကို (ဖ) သံထြက္ၿပီးေက (ဘ) ကို (ဖ) သံထြက္စြာကို တြိရေရ။
ရခိုင္စာေပၚပါစီ
သာလွဦး၊ေနွာင္းအိမ္၊ဝိုင္းေမာ္၊မိုးစရီ
